Oorzaken en preventie

Er is geen enkelvoudige oorzaak van dementie aan te wijzen, tenzij in geval van erfelijke vormen (de zogenaamde familiale belasting). Een genmutatie veroorzaakt dan de hersenziekte en een kind zal dan één kans op twee (autosomaal dominant) of één kans op vier (autosomaal recessief overdraagbaar) hebben om zelf ook drager te zijn van de genmutatie. 

Oorzaken

  • Leeftijd

    Leeftijd is de belangrijkste risicofactor voor dementie. Daar kan men niets tegen doen. De kans op dementie neemt sterk toe met de leeftijd (Bron: Cijfers en feiten over dementie, maart 2015).

    • Ruim 10% van de mensen boven de 65 jaar heeft dementie.
    • Ruim 20% van de mensen boven de 80 jaar heeft dementie.
    • Ruim 40% van de mensen boven de 90 jaar heeft dementie.
  • Familiale belasting

    Familiale belasting kan een rol spelen bij hersenziekten, maar het is belangrijk om te weten dat in slechts een klein aantal gevallen ziektes zoals de ziekte van Alzheimer dominant erfelijk zijn. Dit betekent dat leden van een familie het specifieke genetische materiaal dat de ziekte veroorzaakt, kunnen erven van één van hun ouders. In deze families zien we vaak dat de ziekte op relatief jonge leeftijd begint. Wanneer er in een familie sprake is van erfelijke hersenziekten, kunnen de bekende genmutaties worden opgespoord met een eenvoudige bloedafname.

     

  • Andere ziekten

    Andere ziekten kunnen het hele lichaam beïnvloeden, waaronder de hersenen. Denk bijvoorbeeld aan diabetes, ook wel bekend als suikerziekte, en de ziekte van Parkinson. Mensen met de ziekte van Parkinson lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van dementie. Dit betekent echter niet dat iedereen met Parkinson ook dementie zal krijgen. Daarnaast verdienen hart- en vaatziekten, zoals hoge bloeddruk, beroertes en coronair hartlijden, bijzondere aandacht. Deze aandoeningen hangen vaak nauw samen met voedingsgewoonten.

Preventie

  • Voeding

    Gezonde voeding kan een belangrijke rol spelen in het beschermen van je hersenen. Kies voor een gevarieerd dieet met veel groenten, fruit, volkorenproducten, vis en noten. Beperk verzadigde vetten en suiker. Wat goed is voor je hart, is vaak ook goed voor je hersenen.

  • Sport

    Regelmatige lichaamsbeweging bevordert de doorbloeding van je hersenen en kan het risico op dementie verlagen. Probeer minstens 30 minuten per dag actief te zijn, of het nu wandelen, fietsen of zwemmen is.

  • Training van de hersenen

    Blijf mentaal actief door nieuwe dingen te leren, puzzels te maken of een hobby op te pakken. Sociale interactie en geestelijke uitdagingen houden je hersenen fit en veerkrachtig.

Soorten van dementie

Dementie is een verzamelnaam voor 50 ziektes. De meest voorkomende en gekende vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer. Daarnaast komen vasculaire dementie, frontotemporale dementie (FTD) en Lewy body dementie ook veel voor.
  • Ziekte van Alzheimer

    De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Deze aandoening begint meestal met geheugenverlies en problemen met dagelijkse handelingen. Naarmate de ziekte vordert, krijgen mensen steeds meer moeite met spreken, denken en het uitvoeren van eenvoudige taken. De oorzaak is een ophoping van eiwitten in de hersenen die hersencellen beschadigen.

  • Vasculaire Dementie

    Vasculaire dementie ontstaat door problemen in de doorbloeding van de hersenen, vaak als gevolg van een beroerte of een reeks kleine infarcten. Symptomen kunnen plotseling optreden en variëren afhankelijk van het getroffen hersengebied. Typische kenmerken zijn traagheid in denken, moeite met plannen en concentratieproblemen.

    Meer lezen
  • Lewy body dementie

    Lewy body dementie wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van abnormale eiwitafzettingen, genaamd Lewy bodies, in de hersencellen. Mensen met deze vorm van dementie ervaren vaak schommelingen in alertheid en aandacht, visuele hallucinaties en motorische problemen die lijken op die bij de ziekte van Parkinson.

    Meer lezen
  • Frontotemporale dementie

    Frontotemporale dementie treft vooral de voorste en zijwaartse delen van de hersenen. Dit leidt vaak tot veranderingen in persoonlijkheid en gedrag, en problemen met taalvaardigheid. Mensen met FTD kunnen impulsief en ongeremd gedrag vertonen en hebben moeite met het begrijpen en produceren van spraak.

  • Overige vormen van dementie

    Naast de meest voorkomende vormen zoals de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, Lewy body dementie en frontotemporale dementie, zijn er nog diverse andere, minder vaak voorkomende vormen van dementie. Deze zeldzamere vormen hebben elk hun eigen kenmerken en uitdagingen.